De 'wandelende dominee' Jacobus Craandijk vond in 1880 dat Langweer ‘geenszins van eigenaardige schoonheid misdeeld’ is. Met die opmerking komt croniquer en wandelaar Henk van der Laan in het Friesch Dagblad van 18 juli 2025. Ds. Craandijk liep tussen 1871 en 1884 kriskras door het land om een verdwijnend Nederland vast te leggen. Deze zomer loopt Van der Laan met verhalen in het Friesch Dagblad hem na. Hij v=beschrijft een hele serie dorpen en streken, waarbij de vraag centraal staat hoeveel onze provincie na 150 jaar veranderd? Deze keer: dwars door de voormalige gemeente Doniawerstal.
,,Wanneer dominee Jacobus Craandijk rond 1880 over de Buorren in Langweer loopt, kan hij zich ‘op dit van de wereld afgezonderd plekje met weinig moeite verplaatsen in den tijd, toen zulk eenzaamheid regel was voor de Friesche dorpen’. En wie dezelfde straat in 2025 bewandelt, snapt precies wat de wandelende dominee uit Haarlem bedoelde.’’
,,De doopsgezinde Craandijk liep tussen 1871 en 1884 kriskras door het land om een verdwijnend Nederland vast te leggen. Zijn tochten legde hij vast in vijf verschillende boekdelen, die jarenlang erg populair waren. Zeker bij de eigenaren van de landhuizen die hij bezocht en uitvoerig beschreef.’’
,,Grote vraag is: hoeveel is onze provincie na 150 jaar veranderd? Heel veel en soms verrassend weinig. Want zoals Craandijk Langweer beschrijft, zo ligt het dorp er nog steeds bij met de ‘lange dubbele buurt’ met ‘in het midden een zeer opmerkelijk berceau van linden’. Hij is onder de indruk van Langweer, dat volgens hem ‘geenszins van eigenaardige schoonheid misdeeld’ is.’’
,,Wanneer ik op een winderige maandagmiddag Langweer bezoek’’, schrijft croniquer Van der Laan, ,,dan snap ik meteen wat Craandijk bedoelde. Na de lange laan vanaf Huisterheide uitgereden te hebben, eindig ik op een kruispunt waar links van me de oude kerk en pastorie staan. Recht voor me de Osingastate en rechts de Orangerie, de linden van de Buorren en daarachter vrij uitzicht over de Langwarder Wielen.’’
,,En toch: schijn bedriegt. Want achter me liggen inmiddels straten en sportvelden die Craandijk nooit heeft gezien. Net zoals de schitterende pastorie in eclectische stijl: die is uit 1910. En waar ik sta is een kruispunt, terwijl in 1870 het eerder een pleintje was aan het eind van een doodlopende weg.’’
- Meer bij het Friesch Dagblad op deze link.
Foto: De Zakenman
