‘Der foar de minsken wêze’
SINT NICOLAASGA – ‘Der foar de minsken wêze’. Het belangrijkste doel van uitvaartverzorging is aandacht voor de naasten en de dood bespreekbaar maken. ,,Lústerje nei de winsken en dêr op ynspylje sadat de minsken in goed gefoel ha oer it ôfskied”, vertelt uitvaartverzorgster Carolien de Lange. ,,Ôfskie nimme kin fansels mar ien kear”, haakt haar collega Baukje Stoeten-Boersma in.
,,Jo nimme minsken yn in yntime, fertrietige situaasje by de hân”, schetst De Lange. Als uitvaartverzorgster is zij aan begrafenis- en crematieverening De Laatste Eer in Sint Nicolaasga verbonden. Zij heeft als bode op 1 mei het stokje overgenomen van Martin Galema uit Scharsterbrug. ,,De dea hat my altiten yntrigeare. Foar dit wurk moatte jo wol wat libbensûnderfining ha. Ik bin no yn in oare libbensfase kaam en op in bepaald momint ha ik de kar makke om de opleiding ta útfeartfersoarger te dwaan. By Yarden Uitvaartorganisatie ha ik in soad ûnderfining opdien. Doe’t de hear Galema stoppe, hat De Laatste Eer my benadere. Foar my is it in útdaging om yn eigen doarp oan de slach te gean. By Yarden ha ik de logistiek, sa as in drukkerij, ta myn beskikking. Foar de feriening doch ik de komplete útfeart fan a oant z, fan it earste tillefoantsje oant de neisoarch.”
De Laatste Eer, qua ledenaantal de grootste vereniging van Sint Nicolaasga, heeft van oudsher de beschikking over twee bodes. Voor de leden was de keuze tussen een katholieke bode en één voor de ‘ander gezindten’. Ondanks dat die scheidslijn van geloof in de loop van de jaren is vervaagd, geeft de vereniging nog steeds de keuzevrijheid. De leden mogen dus zelf bepalen wie zij graag als uitvaartverzorger aanstellen. Naast Carolien de Lange werken Henk en Baukje Stoeten-Boersma uit Lemmer voor De Laatste Eer. ,,Myn heit is ein jierren tachtich, doe’t in soad boades stopten, foar de feriening oan de slach gong. Hy hat sa in frij grut rayon opbouwd. Yn 2007 bin ik yn it bedriuw kaam en in jier letter myn man Henk. Omdat myn heit siik waard, ha wy it stokje earder as hoape en ferwachte oernaam”, legt Baukje Stoeten uit. Bijzonder aan Sint Nicolaasga is volgens haar de hechte gemeenschap. ,,De minsken binne hiel bot meiïnoar. Mear as yn oare doarpen wurdt yn Sint Nyk bygelyks de jûn fan te foaren kondoléânse hâlden, wêr eins eltse kear it hiele doarp foar útrint.”
De uitvaartverzorger is na een overlijden de familie van dienst. Dat begint al met de laatste verzorging en het koelen van de overledene. 
De meeste tijd zit in de voorbereiding van de uitvaartplechtigheid. De kist, rouwkaarten, advertenties, de rouwauto, muziek, bloemen, voor al het regelwerk rondom een begrafenis of crematie staat de uitvaartverzorger ten dienste van de naasten. ,,De famylje is altiten liedend. Meiïnoar meitsje we in ôfskied, wêryn de ferstoane wurdt werkend en erkend en wêr neisten fierder mei kinne. Ik krij wolris de fraach wat standaard is, mar hjirfoar is neat ‘gebrûklik’. Efter eltse foardoar skûlet in oare situaasje, in oare famylje, in oar ferhaal. De winsken binne ek nea gelyk. Dus foar ús is het saak om goed te lústerjen. Somtiden stelle we ek wol de fraach of de dea besprekber wie. Of se it mei de ferstoane ea oer it ôfskied hân ha”, vertelt Carolien de Lange.
Volgens Baukje Stoeten reikt de uitvaartverzorger vervolgens handvatten aan. ,,Wy goaie baltsjes op en de minsken pakke der út hokker it beste by jim en de ferstoane passet.” De tijd verandert daarin. Steeds meer wordt bespreekbaar. Ook in de kerk, waar bijvoorbeeld het afdraaien van cd’s nog niet heel lang geleden niet aan de orde was. Nabestaanden willen ook steeds meer zelf doen. Fotopresentaties, populaire muziek en zelfs zaken als de rouwauto kunnen naar eigen wens worden ingevuld. ,,Mei hynsteminsken witte jo bygelyks dat jo wat mei hynders dwaan kinne. We ha ek wolris in kiste mei in trike ferfierd of mei in heftruck.” Ook de locatie is bespreekbaar. De Lange: ,,De katholieke tsjerke is yn Sint Nyk fansels de grútste lokaasje yn ús doarp, mar ek in hústsjinst yn lytse kring kin.” In bloemstukken worden steeds vaker persoonlijke dingen verwerkt. ,,In troffel fan in mitselder, breidspriemen, tou fan in sylboat. Alles kin. Sint Nyk treft it ek my in goeie blommist. Dat is moai, yn myn eagen moatte jo lokaal hâlde wat lokaal kin”, aldus Stoeten.
Carolien de Lange vindt het een goede ontwikkeling dat naasten steeds meer zelf willen regelen. ,,Rouwe is in wurkwurd. In goed ôfskied helpt by de akseptaasje.” Baukje Stoeten knikt. ,,Wy ha safolle mooglik de rol fan ‘steun en toeverlaat’. Wy steane net op de foargrûn, maar helpe om alles goed ferrinne te litten, sadat de minsken op in goeie wize ôfskie nimme kinne. De bêste boade is der ien dy’t der is, mar eins ek net.”
(foto: De Zakenman en archief)
