Lok komt somtiden oanwaaien
SINT NICOLAASGA – Van het solderen van een waterleiding na de inpoldering van Flevoland tot het schenken van koffie op de voormalige landbouwschool in Sint Nicolaasga. Met veel plezier blikt de 84-jarige Henk Werkman terug.
Henk Werkman pakt een kleine portemonnee, waaruit hij een aantal vergeelde fotootjes haalt. ,,Hoe soe it dochs mei dizze mannen wêze?”, vraagt de Sint Nykster zich luidop af. Op de plaatjes poseren mannen, die in de jaren na de Tweede Wereldoorlog voor de inpoldering van de Noordoostpolder en Zuidelijk-Flevoland zorgden. Werkman was in die tijd aan de slag als elektriciën bij installatiebedrijf Jager uit Lemmer. ,,Wy soargden foar de wetteroansluting, de elektrisiteitskabels en it ljocht foar de arbeiderswenten en de buorkerijen yn 'e Noardeastpolder”.
Complete weken was Werkman van huis om in de polder te werken. Hij overnachtte in speciale barakken. ,,In soad wurkkampen, mar dat begrip hat troch de kriich in swiere lading krigen. Wy sliepten mei syn fiven of seizen op in keamer. Ik dielde de romte mei strjitlizzers út de Wâlden. Dêr ha ik in soad wille mei hân.” Later ging Werkman door de week in de kost in Marknesse. ,,Dêrnei kaam de tiid fan frachtweinen en auto's, wêrtroch we jûns wêr nei hûs koenen”.
Tijdens de ontwikkeling van Oostelijk- en Zuidelijk-Flevoland moest het installatiebedrijf de nutsvoorzieningen aanleggen. ,,Hja hiene leard fan de Noardeastpolder, wêr hûzen fersakten. De Flevopolder ha se net ferbûn mei it lân. Der binne diken rûnom de nije polder lein. Sa binne ek de Rânemarren ûntstien” Een aggregaat zorgde voor stroom bij de werkkampen. ,,Ien kear bejoech it aggregaat it.Wy moasten doe jûns mei min waar dy kant op. Op Urk lei in sleepboat foar ús klear. De skipper warskoage ús noch dat we net bûten komme mochten, sok min waar wie it. Lokkich krigen we it aggregaat wer oan 'e praat. Nachts om in oer of twa wiene we wer thús”.
Werkman was ongeveer tien jaar bij de Lemster onderneming in dienst. Hij kwam vervolgens bij het installatiebedrijf van Fonger Mous in Sint Nicolaasga terecht. Onder verschillende bazen zag hij de tijden veranderen. ,,Yn it begjin wie ik as elektrisien ferantwurdlik foar it oanlizzen fan ljocht, wetter en stroom, mar oannimmers binne dat hieltiten mear sels dwaan gean. Us wurk bestie mear en mear út underhâld en reparaazjes. Waskautomaten, televisie-antennes pleatse, neam mar op.” Langzaam maar zeker werd duidelijk dat er niet meer voldoende werk bij het installatiebedrijf was. In diezelfde periode had directeur Herman Gras van de landbouwschool in Sint Nicolaasga had zestien uren beschikbaar voor conciërgetaken. ,,Dat kaam moai út want sa koe ik tagelikertiid wol as elektrisien oan de slach bliuwe”.
De meeste mensen kennen Werkman als het manusje-van-alles bij de landbouwschool. Het werk beviel hem uitstekend. ,,By it ôfskied fan de âlde direkteur siet ik neist de ambtner fande minister. Ik rekke mei him oan de praat en sei dat ik eins wol wat mear oeren brúke koe. Hy hat it doe regele dat ik der nochris tsien oeren yn 'e wike by kriig. Dat koe yn dy tiid noch. Doe't ek de túnman stoppe, koe ik syn oerkes ek krije. Sa sprokkele ik in fulltime baan by elkoar”, lacht de Sint Nykster, ,,It is my wat dat oanbelanget oanwaaien kaam”.
De leerlingen liepen met Werkman weg. Ze wisten precies wat ze aan hem hadden. ,,Oan it begjin fan it jier sei ik by de kennismaking bygelyks dat se neat fan my learen hoechden. As se harren mar netsjes gedrage en net te folle in bende meitsje. En as se mei stiften op de moarren en wc's krasse, se in hiele ferkearde oan my ha. Dat is ek nea bard.” Koffie zetten, schoonmaken, de tuin onder handen nemen, het gaf hem veel voldoening. Het was niet altijd een pretje. ,,Kauwgom is bygelyks fies spul. Yn 'n kast hiene we in soad winkeltsje mei snobbersguod en sa. Ek kauwgom, mar dat plakte de jongereindan ûnder de tafels. Dêr binne we hiel gau mei stoppe”.
,,Ik bin net sa goed yn it ûnthalden fan nammen”, erkent Werkman, ,,Somtiden kom ik wolris in âld leerling tsjin. Ik wit faaks wol wêr se wei komme. Fan de grutste boefkes wit ik de nammen noch wol”, vertelt hij met een knipoog. Bij de landbouwschool moesten regelmatig ruzies worden gesust. Ook jongens van wie hij het totaal niet had verwacht, sloegen soms op tilt. ,,Sa sprong der ris ien dwers troch in rút, omdat der in jonge foarby rûn, mei wa hy rûzje hie. Hy hat in waas foar de eagen hân en net sjoen dat der noch glês tusken siet”.
De fusie met het AOC in Sneek was voor Werkman aanleiding om te vragen of hij met vervroegd pensioen kon. Hij was echter nog lang niet boventallig, werd hem medegedeeld. Op zijn 61ste nam hij afscheid, nog voor de landbouwschool de deuren zou sluiten. Met een grootst afscheidsfeest ging hij zo'n twintig jaar geleden in de VUT. ,,Myn frou hie reuma. Ik ha altiten alle stipe fanút de skoalle krigen, mar it wie doe de heechste tiid om it rêstiger oan te dwaan. Nou ja, rêstiger..” Zoals velen hadden voorspeld, had Werkman genoeg om handen. Klusjes voor de kinderen, timmeren in de schuur, fietstochtjes. ,,Mar it is in leuke drokte, sûnder ferplichtings.” Samen met Herman Gras, oud-directeur van de landbouwschool, diens echtgenote Truus en het slagersechtpaar Otto en Richtsje Veldman hielden ze vele bootvakanties. ,,In prachttiid, mei mear wurk yn hûs, mar dat makket neat út”.
Zijn vrouw Grietje overleed vier jaar gelden. Gelukkig zit Henk Werkman niet stil. Hij is veel bij zijn familie te vinden. Koffie en een borreltje bij zijn broer Ynte of bezoek bij de kinderen en kleinkinderen. ,,Ik fermeitsje my wol. Se witte my ek wol te finen foar allegearre kluskes. Ik pruts noch wat om yn it grutte hok efter hûs. Meastentiids meitjes ik fûgelhokjes. Myn holle en myn hannen wurkje gelokkich noch poerbêst”.
(Foto's: De Zakenman)
