In grote delen van Sint Nicolaasga en omliggende dorpen brandt relatief veel zogenaamde avondverlichting. Dat blijkt uit het nieuwe Programma Openbare Verlichting 2026-2030 van de gemeente De Fryske Marren. Het systeem van straatverlichting in de voormalige gemeente Skarsterlân – waar Sint Nicolaasga, Joure en de 'Doniawerstal-dorpen' onder vallen – werkt al jarenlang voor een belangrijk deel met avondbranders: lampen die ’s avonds worden ingeschakeld maar om 23.00 uur uit gaan.
Volgens de gemeente bespaart een avondbrander circa 60 procent stroom ten opzichte van lampen die de hele nacht blijven branden. Daarom blijft de inzet van deze techniek een belangrijk onderdeel van het energiebeleid. De gemeente benadrukt wel dat het effect op sociale veiligheid en leefbaarheid altijd per locatie wordt afgewogen aan de openbare verlichtingstafel, een overlegtafel waarin onder meer politie, verkeerskundigen en de dorpscoördinator gezamenlijk bepalen wat passend is op een bepaalde plek.
Halvering energieverbruik in tien jaar tijd
Het totale energieverbruik van de openbare verlichting in De Fryske Marren is sinds 2013 met bijna 50 procent gedaald. Daarmee voldoet de gemeente vrijwel volledig aan de landelijke doelstelling uit het Klimaatakkoord om vóór 2030 de helft van het verbruik te besparen.
De sterke daling komt door een combinatie van technische en beleidsmatige keuzes: het gebruik van avondbranders, vooral in Joure, Sint Nicolaasga en de andere dorpen; het grootschalig overstappen op ledverlichting (inmiddels bij 80 procent van de armaturen); dimregimes op alle nieuwe ledarmaturen; en het uitgangspunt dat buiten de bebouwde kom geen verlichting wordt geplaatst, tenzij het om verkeersveiligheid gaat.
Terughoudend op buitenwegen
In de dorpen van de voormalige gemeente Doniawerstal – zoals Langweer, Scharsterbrug, Tjerkgaast en Ouwsterhaule – blijft de gemeente terughoudend met nieuwe verlichting buiten de bebouwde kom. Alleen op gevaarlijke kruispunten of langs belangrijke routes, bijvoorbeeld op school-thuisroutes of toegangen naar sportaccommodaties, kan verlichting worden geplaatst wanneer de openbare verlichtingstafel daar positief over adviseert.
Binnen de dorpen zelf worden oude lampen geleidelijk vervangen door ledverlichting zodra ze technisch zijn afgeschreven. Daarmee moet het hele areaal in 2030 volledig uit led bestaan. Bij nieuwbouwprojecten wordt vanaf het begin met led gewerkt.
Wanneer worden avondbranders toegepast?
De gemeente past avondbranders vooral toe in situaties waarin ’s nachts weinig verkeer rijdt, wanneer omwonenden geen behoefte hebben aan nachtelijke verlichting of wanneer bewoners specifiek om minder licht vragen. Nieuwe verlichting wordt standaard bekeken als mogelijke avondbrander, maar aanpassing van bestaande verlichting gebeurt alleen bij concrete verzoeken of op momenten dat oude systemen worden vervangen.
Foto: Noordoost.nl
