Lidwina-vrijwilligers: eeuw lang hulp

SINT NICOLAASGA - De Lidwinabezoekersgroep Sint Nicolaasga bestaat honderd jaar. Wat ooit begon als een vorm van gezinshulp, zijn de vrijwilligers tegenwoordig vooral een gesprekspartner.

(Op de foto van links naar rechts: Lieske Kuipers, Riekie Witteveen en Matthy Hogeling)

De Lidwina in Sint Nicolaasga is in 1922 opgericht met als doel om steun te verlenen aan gezinnen die op de een of andere wijze hulp behoeven. Voor twee gulden per jaar was men verzekerd van kraamhulp, ziekenbezoek en de voedselhulp van de kerk. Alle wijken hadden een eigen wijkbezoeker. De hulp woonde vaak zelf in de buurt en wist van de hoed en de rand. Die wist ook of mensen de contributie wel of niet konden betalen. De kerk gaf ook kleren. ,,Wat dat betreft binnen wy hûndert jier werom yn’e tiid. Ek no is der in voedsel- kleding- speelgoedbank”, zegt voorzitter Matthy Hogeling, ,,It begûn hûndert jier lien my omsjen nei elkoar en sa fier binnen wy no wer.”

Ziekenfonds
In de zestiger jaren is het doel van de Lidwina veranderd. De invoering van het Ziekenfonds en de AOW gaf de mensen sociale zekerheid. Secretaris Rieke Witteveen: ,,Mensen kregen vanaf toen ook als ze ouder of ziek waren toch geld. Dat was daarvoor niet zo. Het werk van de Lidwina is toen ook veranderd. Wij hoefden geen kraamverzorgster meer te leveren, want die kwam vanuit het Ziekenfonds. Wij zijn ons op ouderen- en ziekenbezoek gaan richten.”

Kraamhulp
In eerste instantie bleef Lidwina kleding herstellen. En voordat het werk van een kraamverzorgster een beroep was, werden mensen letterlijk van straat geplukt om te helpen. Lieske Kuipers: ,,Myn beppe had it ek hân. Se koe wol meihelpe. Dat se noch noait in bevalling sjoen hie, jouwde neat. Fanût de Lidwina Feriening kriigen de frouwlju iten sadat se wer op krêft koene kommen”, zegt Lieske Kuipers. Hogeling: ,,Der wiene pannetjes mei trije etages. Boppeop sop, yn it midden earpels en fleis en ûnderyn de griente. De pannetjes stien noch yn tsjerke.”

Bezoek
De vereniging heeft 21 vouwen en een man die regelmatig mensen bezoeken. Acht van hen zijn al of bijna tachtig jaar oud. Rouwverwerking bestaat uit een groep van vier vrouwen. Er wordt gevraagd of ze bezoek op prijs stellen. Een jaar lang krijgt iemand naar behoefte bezoek.

Liduïna
De Lidwina-vereniging eert de Patrones van de zieken. De naam is van de vereniging is een afgeleide en begon ooit als Sint Ludwina. Tegenwoordig is het Lidwina, dichterbij de oorsprong van Liduïna, een Nederlandse heilige die in 1433 in Schiedam is gestorven. Het verhaal van destijds 53-jarige vrouw inspireert de vrouwen van nu nog steeds. Lidewij Pietersdochter werd in 1380 in Schiedam geboren. Rieke Witteveen: ,,Ze is als tiener op het ijs gevallen en was jarenlang aan bed gekluisterd. Ze was een steun voor heel veel mensen. Het verhaal gaat dat ze enkel op de hostie leefde. Dat was het enige dat ze tot zich nam. Vanwege de pijn kon ze alleen nog maar in bed liggen. De pastoor kwam haar elke dag de communie brengen. Toch was ze een steun en toeverlaat voor heel veel mensen. Mede daarom is ze ook heilig verklaard.”

Privacy
Het bezoeken van hulpbehoevenden is altijd de leidraad van de vereniging geweest. Al gaat het bezoeken tegenwoordig meer moeizaam. Matthy Hogeling: ,,Minksen jouwe net sa gau troch dat se siik binnen. Je wolle net siik wêze.” Riekie Witteveen: ,,Voorheen hoorde je via via wel wie ziek was en dat gaf je door aan de kerk. Maar de laatste jaren werkt dat niet meer met de privacywetgeving. ‘Hoe wisto dat? En wat dochsto hjir?’ kregen we te horen. Wij mogen het ook niet zomaar meer doorgeven. Dit werk wordt daardoor moeilijker.”

Lidwina is onderdeel van de Christoffelparochie locatie Sint Nicolaasga. De Katholieke kerken in de voormalige gemeente Doniawerstal zijn bij de parochie aangesloten. De meeste leden kennen elkaar goed. Matthy Hogeling: ,,Het wurket yn in doarp oars as yn in stêd. Je witte folle mear fan elkoar. Mar de minksken binnen net sa erg mear by tsjerke belustsen. Jongerein mar ek alderen sjochts net mear yn tsjerke. Sinds korona hielendal net mear.” Lieske Kuipers: ,,In hiel soad minksen yn Sint Nyk binnen lid fan tsjerke, mar der sitten mar in stik as hûndert yn de banken snei te moarn.”

Actieve ouderen
Op dit moment draait de Lidwina om zieken-, ouderen- en rouwverwerkingsbezoek. De leden krijgen een aantal keer per jaar een presentje van de Lidwina. Met de Kerst is dat een kaartje met een persoonlijke kerstgroet, met Pasen zit er een attentie bij.

Mensen wonen steeds langer zelfstandig. De Lidwina Vereniging probeert daarom meer gericht te werken. Sinds dit jaar hebben is het ouderenbezoek losgelaten en kan iedereen bezoek krijgen, die dat wil en nodig heeft. ,,Voorheen bezochten we alle alleenstaanden vanaf 75 jaar en echtparen vanaf 80 jaar”, zegt Witteveen, ,,Maar dat was niet meer te doen. Mensen worden steeds fitter oud. Het was bijna zo dat je op visite bij een leeftijdsgenoot ging. Dan schiet je je doel voorbij. Ouderen gaan bij ouderen op bezoek. Dan worden het vriendinnenpraatjes. Daarom hebben wij ons ook afgevraagd of de behoefte er nog is. Er is tegenwoordig zoveel voor de mensen te doen. De meesten zitten niet meer op een bezoekje te wachten.” Lieske Kuipers: ,,De minsken binnen folle aktiever as eartiids. Se gean te kaertspilje, hânwurkje en passen op ‘e lytsbern.”

Gesprek
Toch waakt de vereniging voor eenzaamheid. Daarvoor zijn de vrijwilligers afhankelijk van familieleden en buren die het opmerken en melden. Witteveen: ,,Wij komen dan op bezoek voor een leuk gesprek. Wij presenteren ons wel vanuit de kerk, maar mensen hoeven geen lid van de kerk te zijn. Wat zo’n gesprek brengt is dat, mocht er wel iets zijn, de weg naar de priester veel gemakkelijker is. Je weet wie je voor je hebt. Dat is een groot voordeel.” Hogeling: ,,De minsken sizzen it net, mar ik bin der wis fan dat der in soad iensamhied is. Mar net alle minsken wollen in fremde oer de flier ha en dat is wol jammer. Wy kinnen namlik in hiel soad foar hen betekenje.”

(Foto's De Zakenman)