KPJ is bombastyk en fernijing
SINT NICOLAASGA – Katholieke Plattelands Jongeren (KPJ) Sint Nicolaasga heeft inmiddels een rijke historie met praalwagens in de allegorische optocht. Martin van der Goot heeft namens de KPJ een archief met 55 jaar beeldmateriaal aangelegd. Prachtige wagens passeren de revue, met ieder decennium wel een pronkstuk, dat op het netvlies staat gegriefd. ,,KPJ is in kweekfiver foar fanatike bouwers yn Sint Nyk.”
Tjitte Feenstra mocht als kind met zijn vader mee en zag hoe de ABTB en MBA een van hun eerste praalwagens op de weg bracht. Een creatie met prachtige maanvissen. ,,Ik wit noch wol dat wy de jûn fan te foaren noch nei de polder riden om dalia's te heljen, om yn de wein te stekken. Yn dy tiid wiene it noch corso-weinen mei allegear blommen. De wein mei de maanfisken fan de KPJ wie foar dy tiid wier in pronkje.”
Op het moment dat Tjitte Feenstra zelf mocht bouwen, was er bij de KPJ een andere generatie actief. Met de frisse wind deed ook een andere stijl zijn intrede. ,,We bouden mei betonizer, gaas en papier-maché. Derfoar hiene we in fabriekje wêr we de brei mei makken. Sa waard it in hiel fyn guotsje, lyk as klei. Mei papier-maché boetsearden we de moaiste dingen.” De wagen uit 1978 met dinosaurussen staat Feenstra nog helder voor de geest. ,,Foar dy tiid in hiele grutte wein, wêr eltsenien fan ús ploech wol wurk oan hie. Bysûnder wie de dino's nei de optocht nei in pretpark yn Dútslân gienen. Dy ha de bielden oerspoten mei polyester, sadat se yn waar en wyn stean koene. De dino's hawwe dêr foar de yngong fan it park stien.” Zelf bouwt Feenstra nog steeds fanatiek bij De Rijlst, overigens dit jaar toevallig wat minder. ,,Troch de KPJ bin ik entûsjast wurden en bin ik eins net mear stoppe mei bouwen. Ik ha der respekt foar dat de KPJ elts jier mei faaks in nije ploech wêr sokke knappe weinen makket.”
De Cleopatra uit 1985 is een van de wagens, die veel mensen zich vast ook nog wel herinneren. Dat geldt zeker voor Ria Gras, die dat jaar voor het laatst namens de KPJ bouwde. Volgens haar was de Cleopatra, net als het gebruik van papier-maché in 1978, een keerpunt in de optocht-historie. ,,It wie foar it earst dat der safolle figuranten by in wein wiene. Foar dy tiid diene der op syn heechst fjouwer mei. No rûnen der hûnderttweintich slaven dy't it sfinx-byld trokken.” Ook deze wagen werd dankzij een papier-maché-fabriekje gebouwd. ,,Us taak as froulju wie om de bylden te boetsearen, mar ek de klean waard in stik wichtiger.”
Waar de KPJ-dames voorheen een plekje hadden in de boerderij van Zonderland aan de Westend, verplaatsten de werkzaamheden zich vanaf 1985 voor een groot deel naar De Wissel. Daar zijn de meest prachtige kostuums gemaakt. Het is inmiddels Ria Gras haar specialisme geworden. Voor buurtvereniging Bouwen-Houtring doet zij dat nog steeds. ,,Neffens my ha ik noch gjin optocht misse.” Dat enthousiasme is bij de KPJ ontstaan. ,,Sa as dat foar in soad Sint Nyksters jild. Dy ha it optochtfirus dêr oprûn. Mei tank oan de KPJ binne der noch altiten safolle entûsjaste bouwers aktyf.”
Bart Zijlstra zat in de jaren negentig bij de KPJ. ‘Indiana Jones and the temple of doom’ in 1994 is de wagen waaraan hij mooie herinneringen koestert. ,,Meinammen troch de oanrin.” Zijlstra maakte deel uit van een nieuwe groep bouwers, die in 1990 het stokje binnen de KPJ overnam. Zij hadden weinig ervaring met bouwen. De eerste wagen 'De Dam', met een verwijzing naar Flower Power, liep op een teleurstelling uit. Ze kregen van de jury de laagste waardering. Het roer moest en ging om. De jongeren realiseerden zich dat er iets moest veranderen. De KPJ-wagen moest staan voor spektakel. Ieder jaar werd er beter gescoord, met de eerste juryprijs en publieksprijs voor de Indiana Jones-wagen in 1994 als climax. ,,We ha in sêne út’e film neiboud. De reisgenoat fan Indiana Jones wurdt opsletten en wurdt offert oan in god. In soad fan aap mei fjouwer earmes. Indiana Jones rêdt har. It moaie is dat, lyk as mei de Haka fan ferline jier, bern dizze sêne noch wiken nei dy tiid neispielje.”
Met het winnen van de beker voor de publieksprijs kwamen de emoties in 1994 flink los. Tranen vloeiden. ,,Dêr dogge jo it al dy jierren foar.” Volgens Zijlstra was de wagen ook daadwerkelijk beter dan voorheen. Van een statisch geheel werd er meer technisch vernuft in verwerkt. Een kooi zakte bijvoorbeeld in de wagen weg. ,,Mar ek de figuraazje wie tige wichtich. It wie in echt tonielstik.” De professioneel geregisseerde show was in de ogen van Bart Zijlstra de sleutel tot het succes. De jongeren waaiden vervolgens uit naar verschillende buurten, waar ze vaak nog steeds bouwen. ,,De rivaliteit bliuwt, mar we ha as groep noch altiten in emosjonele bân, troch it bouwen by de KPJ.” Zelf mag Zijlstra dit jaar de wagen trekken bij de KPJ. Voor even terug bij zijn oude liefde. ,,Hoe leuk is dat?”.
'KPJ heeft de touwtjes in handen' is de bijzondere creatie, waaraan Martin van der Goot in 2010 mocht meebouwen. Een enorme marionettepop, die zich als een mens door Sint Nicolaasga voortbeweegt. ,,In pronkstikje.” Volgens Van der Goot was de creatie wederom een revolutie, omdat er niet van een onderstel gebruik werd gemaakt. ,,We ha tidens de optocht probearre om de pop sitte te litten. De VVV wie dêr earst net sa bliid mei. ‘Jim hâlde de hiele stoet op!’. Mar it publyk reagearre fantastysk. Kontinu applaus. It VVV-bestjoer kaam jûns spesjaal bei ús, want de pop moast koste wat kost wêr sitte. Dat is prachtich fansels.”
Van der Goot maakt inmiddels deel uit van het organiserende VVV-bestuur. Alhoewel hij die taak erg leuk vindt, mist hij het bouwen wel een beetje. ,,Fanôf febrewaris bisto mei de wein dwaande. Dat dogge jo mei in hecht ploechje, mei freonen.” Voor hem is duidelijk waar een wagen van de KPJ altijd voor moet staan. ,,Oare buerten bouwe weinen oant yn de puntsjes. In KPJ-wein moat foaral bombastysk wêze. In wein foar it públyk. Want jo bouwe foar de minsken dy't oan de kant steane.”
