,,Kunst moet gevoel oproepen"
SINT NICOLAASGA – De mooiste vergezichten en wolkenpartijen schildert Gerrit Langerak (70) uit Sint Nicolaasga op het zoldertje boven de garage.
De olieverfschilderijen ontstaan meestal zonder een vooropgezet plan. Soms voegt hij meerdere foto's van een landschap met hoge luchten en een lage horizon samen, waardoor er een realistische interpretatie van de werkelijkheid ontstaat. ,,Ieder kan zijn fantasie of eigen verhaal aan een schilderij koppelen.”
Een schilderij begint voor Gerrit Langerak met het opzetten van een compositie. Eerst komt de basiskleur. Vaak mengt hij daarna de kleuren op het doek. Op die manier ontstaan de meest intense luchten. Hij blijft vrij lang doorpoetsen tot hij tevreden is. Zo niet, dan veegt hij alles er af en begint opnieuw. ,,Soms laat ik het schilderij ook even rusten, totdat er een moment komt dat ik voel dat ik het kan afmaken”, legt de Sint Nykster uit. Wolkenpartijen zijn inmiddels het signatuur van Gerrit Langerak geworden. ,,Die fascineren mij enorm. Geen wolk is gelijk. Op een schilderij bepaalt de lucht uiteindelijk wel de sfeer.”
Het talent voor schilderen zit voor Langerak in zijn genen. Zijn vader kon namelijk ook erg goed schilderen en tekenen. Als geboren Amsterdammer tekende de jonge Gerrit wel sleepbootjes op schriftkaften, maar dat deed hij niet vanuit een kunstzinnige gedachte. Pas na zijn afscheid van het onderwijs kwam het schildertalent van Gerrit Langerak volledig tot wasdom. In zijn onderwijsloopbaan genoot hij desalniettemin van de momenten waar een stukje creativiteit om de hoek kwam kijken. ,,In de poëziealbums van de kinderen maakte ik altijd een persoonlijke tekening. Met verjaardagen, Kerst en Sinterklaas vroegen collega's of ik mooie tekeningen op het groene schoolbord wilde maken met pastelkrijt. Ook leefde ik mij altijd uit met de creatieve middagen.”
,,Als ik stop met werken, wil ik iets met schilderen doen. Dat heb ik altijd gezegd.” Gerrit Langerak voegde de daad bij het woord. Het zolderkamertje boven de garage is voor de hobby ingericht. ,,Mijn eigen plekje.” Tijdens de vele wandelingen en fietstochten met zijn vrouw Ansje maakt hij foto's van de natuur. Die vormen de inspiratie voor zijn schilderijen. Met name de Waddenzee en de Waddeneilanden zijn een geliefde plek. ,,Ik heb les gegeven in Berlikum en aan de Nieuwe Bildtdijk. De natuur is daar prachtig. Het wad en de kwelders, ik vind het overweldigend. Overigens komen ook de weidsheid van het grasland, akkers en de meren vaak terug in mijn schilderijen”
De Kerstwandelingen van de twee vorige jaren in Sint Nicolaasga en de exposities in Joure en Harlingen zijn de momenten geweest, dat Langerak zijn werk tentoon heeft gesteld. In Maeykehiem stonden en hingen verschillende schilderijen. De belangstelling was groot. De complimenten nadien strelen Langerak. ,,Zelf ben ik niet zo van het verkopen, ik kan namelijk moeilijk afstand van dingen doen. Aan de andere kant begin ik wel steeds meer te beseffen dat je anderen ook blij kunt maken met wat jij hebt gemaakt. Het is een soort waardering als iemand jouw werk aan de muur heeft hangen. En een verkocht werk, betekent natuurlijk ook een nieuw tubetje verf.”
Alhoewel Gerrit Langerak ook zijn kleindochters wel heeft geschilderd, zijn de werken niet vaak een werkelijke weergave van een situatie. ,,Het is mijn eigen interpretatie. Regelmatig krijg ik de vraag op welke plek het tafereel zich voordoet. Daar kan ik vrijwel nooit een antwoord op geven. Soms gaat het om landschap dat ik bijvoorbeeld bij De Brekken heb gezien en dan schilder ik daar ganzen in, die over de Tsjûkemar vliegen.” Het gaat volgens de oud-schoolmeester vooral om het gevoel over de compositie. ,,Als dat goed is dan is het werk voltooid, maar nooit volmaakt. Als ik een schilderij verkoop, dan is het vaak omdat iemand er wat in ziet en dat zijn oog erop valt. Het is de kunst om iemand te raken met wat je hebt geschilderd.”
Om vaardiger te worden in het schildersvak volgde Langerak verschillende cursussen. Facetten als fijnschilderen, stillevens en compositie kwamen daarin aan bod. Het laatste anderhalf jaar laat hij zich in de wintermaanden eens in de twee weken inspireren door de Friese kunstschilder Tjeerd Landman. Met name op het gebied van spelen met tonaliteit, licht en donker heeft Langerak veel bijgeleerd. Als voorbeeld laat de Sint Nykster een schilderij van duinpartijen zien. ,,Het gaat maar om een klein detail, maar door in het beeld vliegerende kinderen te zetten, wordt het qua sfeer een totaal ander schilderij.”
Landman daagt Langerak uit om een volgende stap te maken. ,,'Er is niemand die zulke mooie wolken kan schilderen dan jij, Gerrit. Nu moet je ook eens wat anders proberen', zei hij. Ik begin dat steeds meer te beseffen. Het schilderen van wolkenpartijen gaat me vrij goed af. Daar zit niet veel uitdaging meer in voor mij.” Inmiddels heeft Gerrit Langerak een begin gemaakt met een stadstafereel in Amsterdam, de stad waar hij zeventig jaar geleden geboren is. ,,Ik kijk er een beetje tegenop, maar ben er weer voorzichtig aan begonnen en tot nu aardig tevreden. Gelukkig ben ik geen broodschilder en voel ik geen druk. Dat werkt niet goed bij mij. Als ik de tijd neem en de rust heb, haal ik het meeste plezier uit mijn passie voor schilderen.”
(Foto's: De Zakenman)
