Kerst in diensttijd: ver, ver weg
,,Het was begin december 1959 dat ik mij voor de militaire dienst moest melden in Vught. Dat was niet een leuke tijd om te beginnen. Alleen al de reis met bus en trein was al een ommelands gebeuren met ook nog een behoorlijk eind lopen van station naar de kazerne. Met de Kerst mochten wij voor het eerst naar huis, dat was een goed vooruitzicht.’’ Kersttijd is voor veel mensen een periode om op terug te kijken, herinneringen naar boven te halen. Johan Kuipers – inmiddels 83 jaar - uit Sint Nicolaasga vertelt wat zich eind jaren vijftig afspeelde, om precies te zijn 1959.
Het was een spannende tijd, als “snotnoas“ in een vreemde omgeving, vertelt Kuipers in zijn woning aan de Gaastweg in Sint Nyk. Met onbekende mensen, het gecommandeer van “in de houding” viel het niet mee voor een jonge knaap uit het verre Fryslân.
Achter het orgel in Norden, Duitsland.Een paar dagen voor de kerst kwam de aalmoezenier met de vraag of hij even met Kuipers kon praten. Wat bleek, voor de plechtige kerstviering in de kapel in Den Bosch was geen organist beschikbaar. De vraag was dan ook of hij bereid was om bij deze nachtmis een koor op orgel begeleiden. Het gelegenheidskoor bestond uit familieleden van militairen die in de kazerne bleven, van beroepsmilitairen en van mensen uit de omgeving.
Terwijl zijn ‘militaire maten’ op de heide oefeningen deden, kon Kuipers met het koor repeteren en zich eigen met de muziek en het orgel maken. Toen de collega-militairen naar huis gingen zat Kuipers met alleen nog een paar beroepsmilitairen op de kamer. ‘s Middags at hij op de kazerne en daarna reisde hij naar Den Bosch om de laatste puntjes op de i te zetten. Kuipers kwam bij een familie uit Den Bosch terecht, waar hij gezellig de avond doorbracht en ‘s nachts kon blijven slapen. De nachtmis in een grote kapel begon ’s avonds om elf uur. De kapel zat vol met familie van beroepsmilitairen.
Een jaar later, Kuipers lag toen in Wezep, kwam er een telefoontje van de parochie uit Sint Nicolaasga. De vaste organist Sake Rijpkema had een ongeluk met zijn Solex gehad en kon tijdens de kerst niet spelen. Anders had de jonge Johan Kuipers met de kerst op de kazerne moeten blijven, maar hij mocht naar huis om in de kerk in zijn eigen dorp te spelen.
Kuipers heeft nadien nooit weer kerst op de kazerne hoeven vieren. In zijn militaire tijd was hij sindsdien tijdens alle belangrijke feestdagen vrij van dienst. ,,Dat is it moaie. As jo ree binnen om jo frije tiid foar in oar op te jaan, dan krije jo der altiten wat foar werom.’’
Tekst: Ina de Ree en Klaske Portena
Foto's: Menno Dijkstra
Thuis in Sint Nyk achter het orgel
