,,Emoasje foar hynders diele we"
SINT NICOLAASGA – Jelle en Mechteld van der Kooi-Jonker uit Sint Nicolaasga zijn volledig gegrepen door de paardensport. Ze staan er mee op en gaan er mee naar bed. Grote droom is Nederlands Kampioen worden in een tuigklasse. Vorig jaar miste het stel die eretitel op een haar. ,,It paad dêrnei ta genietsje we fan. It giet ek foaral om de bining mei it hynder.”
,,Hij heeft de potentie om hoog te scoren in de dressuur”, zegt Mechteld van der Kooi-Jonker terwijl ze één van de Friese paarden onder de kop strijkt. De Sint Nyksters hebben elf paarden, waarvan vier aan de Langwarderdyk op stal staan, een aantal staat op het land in boxen en er is nog opfok. Allemaal van het Friese ras.
,,Wat een Fries paard zo bijzonder maakt? Als we die zin nog eens op papier kunnen krijgen...”, zegt ze met de twinkeling in haar ogen. ,,De verticale hals maakt dat het Friese paard wereldwijd een bijzondere positie heeft. Een trotse en fiere houding met een zwarte unikleur. Door de lange, wapperende manen oogt het paard aimabel. De gewrichten staan ten opzichte van andere paarden ook anders in het lichaam, vandaar de verheven gang.” ,,Do hearst wol dat Mechteld hjir mei har eftergrûn as bistefysiotherapeut sjocht”, lacht Jelle van de Kooi, ,,It eksterieur fan it Frysk hynder is foaral wat dizze soart sa bysûnder makket. It is in moai, fier hynder.”
De liefde voor paarden is gegroeid toen de twee elkaar leerden kennen. Jelle van der Kooi begon na managementfuncties bij de overheid, samen met zijn zoon Peter het bedrijf Konag, dat paardentrailers en aanhangwagens fabriceert en verkoopt. Mechteld van der Kooi-Jonker heeft een achtergrond als dierenfysiotherapeut. Met die kennis, en omdat dochter Maud de discipline beoefende, rolde ze ook in de wereld van endurance. ,,Een tak van de paardensport waarbij de senioren 160 en junioren 120 kilometer met een paard afleggen. De kunst is om die afstand zo snel mogelijk af te leggen. Bij enkele controlepunten moeten de paarden laten zien dat ze een goede conditie hebben door zo snel mogelijk te herstellen. Tot dat moment loopt de rijtijd door en mogen ze hun pauze houden. De kunst is om het paard zo te trainen dat het topfit is, niet verzuurt, maar ook vooral dat je de hartslag onder controle krijgt. Daar train je een heel jaar voor.” Tot 2010 was Van der Kooi-Jonker bondscoach voor endurance. Sinds ruim een maand zit ze de landelijke technische commissie in deze tak van sport voor. ,,Endurance is niet groot. Er zijn zo’n duizend ruiters en amazones, van wie driehonderd echt actief wedstrijden rijden.”
Op het moment dat Jelle en Mechteld elkaar leerden kennen, zijn ze zich meer op het tuigen gaan leggen. ,,We hebben een gedeelde passie. Het is makkelijk thuiskomen als je met z’n tweeën de wedstrijden en trainingen doet.” Jelle van der Kooi geeft aan wat juist tuigen aantrekkelijk maakt. ,,It jout in kick om in hynder troch de baan rinne te litten. Yn draf is it as in Frysk hynder boppe de grûn sweeft. It is ek foar it publyk in spektakel. Foar ús is de tariding en frekwinsje wichtich om it hynder sa nei in topprestaasje te krijen.”
De Fryske Quadrille is het neusje van de zalm als het gaat om de showonderdelen in de tuigsport. Acht sjezen met zestien paarden voeren een synchroon paardenballet op, dat door het publiek over het algemeen als zeer spectaculair wordt ervaren. ,,Het is een stuk cultuur erfgoed. Iedereen is in klederdracht en de Friese paarden maken het helemaal af. De Fryske Quadrille geeft ook opvoeringen in het buitenland.” Jelle en Mechteld van der Kooi werden door Frits de Jong, voorzitter van de Quadrillle benaderd om ook mee te doen. ,,We hiene in healoere de tiid om te besluten. Der wie in kombinaasje fuortfallen. Om fjouwer oere waard dat bekind. Om fiif oere belle Frits ús. It wrâldsje foar túchhynders is fansels net sa grut. Jo sjogge en kenne elkoar. Mechteld en ik ha inoar nei it telefoantsje goed oansjoen. De leden fan de Quadrille binnen profesjoneel, posityf mar binne boppeal ek hiel dissiplinearre. It hat ús altiten wol oansprutsen. We ha eins gelyk ja sein.”
De deelname in de quadrille doen de Sint Nyksters naast het trainen van de paarden voor de tuigwedstrijden. Vooral de achterbenen zijn in die disciplines enorm belangrijk en daar ligt de focus op. ,,Het paard is een vluchtdier. De achterbenen bepalen hoe snel het wegkomt en dus hoe krachtig het is, bij tuigen of rijden moet deze kracht omgezet worden in dragen. Hoog opgetild en ver weg gezet, zo ziet een ideale stap er uit. Hoe meer je de voorbenen ontlast hoe beter het paard het doet. Die balans proberen we te zoeken”, aldus Mechteld van der Kooij. ,,It karakter is fansels ek wichtich. Wy sykje hynders dy’t ûnder appel braaf binne, mar ek harren motivaasje is wichtich. Net elts hynder kin yn in span stean. Us tophynder is ûnder sadel geweldich, mar levert net de bêst prestaasje as dy foar in karre mei in oar stiet.”
Met de paarden werden goede resultaten behaald. Tweemaal werd Mechteld van der Kooi reservekampioen en werden provinciale titels onder zadel gehaald. Vorig jaar greep het stel net naast de Nederlandse titel. ,,Dat is noch wol in doel kampioen wurde. Wêr makket ús net út. We binne noch mar fiif jier yn dizze dissipline dwaande. It begûn mei in simpel túchhynder. Sûnt dy tiid ha we in soad progressy makke. No sitte we yn de boppeste helte.” ,,Nederlands Kampioen worden kan echt. Toch moet je ook een beetje geluk hebben en we zijn natuurlijk afhankelijk van de concurrenten. De afgelopen jaren is het niveau enorm gestegen. Het is een jurysport, dus gaat het altijd om de details. Balans, regelmaat, zit het front er goed op, hoe staan de achterpoten? Alles moet perfect zijn.”
Ondertussen is het stel ook erg betrokken bij paardensportvereniging De Oorsprong en organiseren ze verschillende evenementen, zoals de Konag/Jumbo tuigmiddag die dit jaar voor de vijfde keer wordt gehouden en Frisians @ the Beach, een paardenspektakel met prominente Nederlanders op de vloedlijn bij Lemmer. Mechteld van der Kooi brengt bovendien een boek uit waarin ze de ontwikkeling van een paard vanuit het oogpunt van de biomechanica vanaf de basis uitlegt. Ondertussen geniet het Sint Nykster stel van hun gedeelde passie. ,,Iedereen droomt er natuurlijk van om in zijn of haar sport de beste te zijn, maar het gaat ons vooral om de beleving. Nederlands Kampioen worden is mooi, maar het is vooral het pad er naar toe dat geweldig is. Het mooie is dat Jelle en ik elkaar versterken en wij de emotie van de paardensport met elkaar kunnen delen.”