Fan hynders nei molkfee

DONIAGA – ,,In dream dy't wierheid wurdt.” Herman Gras (30) knijpt af en toe in zijn arm om te voelen of het echt waar is. Van kinds af aan wilde hij al melkveehouder worden. Die droom had de geboren Sint Nykster eigenlijk al aan de kant geschoven, totdat Sjoerd Zonderland (68) aanklopte en vroeg of Gras interesse had om de gebouwen en weilanden van zijn paardenopfokbedrijf in Doniaga over te nemen. Na drie jaar van voorbereidingen is op 1 april de eerste melk aan de fabriek geleverd.

De wekker gaat voor Herman en Brechtsje Gras momenteel al om kwart voor drie 's nachts. Even later melken zij de twintig koeien. Om twee uur 's middags vindt de tweede ronde plaats. Tussendoor is Gras als ZZP'er aan de slag bij verschillende agrariërs. Veertig uren in de week werkt hij buiten de deur, want er moet natuurlijk wel geld worden verdiend om het bedrijf in de opstartfase draaiende te houden. Zijn vrouw Brechtsje (32) werkt drie dagen in de week. ,,Myn ynkommen stekke we yn 't bedriuw. Brechtsje's diel is foar it privee-barren. Lokkich hat sy ek aardichheid oan de buorkerij.” Ook zijn ouders Arnold en Annie Gras en schoonouders Tonnie en Joke van der Weij dragen hun steentje bij en maken het mogelijk dat de 'boerendroom' in vervulling gaat. ,,Sûnder alle help hie it nea kind.”

Sjoerd Zonderland werkt nog volop mee. 'Ferskate putsjes rûnom de pleats' en al het landwerk is voor zijn rekening. Tot veertien jaar geleden had hij zelf koeien, maar die ruilde ze in voor paarden. ,,Ik melk net, dat is Herman syn hobby”, benadrukt Zonderland, ,,Wy ha gjin opfolgers. Fryske hynders is myn passy. In opfokbedriuw like ús in moaie wize om ôf te bouwen.” Toen zijn echtgenote een aantal jaren geleden overleed, keek Zonderland om zich heen om te kijken of er wellicht iemand interesse had om het bedrijf over te nemen. Zijn vrouw kwam veel bij de familie Gras over de vloer, omdat zij als vrijwilliger vanuit de kerk hielp bij rouwverwerking. ,,Trettjin jier lyn is Herman syn broerke ferûngelukke. Jo krije sa 'n bân en dan prate jo fansels ek wolris oer oare saken en yn syn gefal syn passy foar bisten.”

Brechtsje Gras is een paardenliefhebster en wellicht had het stel wel oren naar een overname van een paardenfokbedrijf, dacht Zonderland. Al snel werd er een andere koers uitgestippeld, namelijk het realiseren van een melkveebedrijf. Herman Gras groeide op aan De Rijlst. ,,Al fanôf in jier of fjouwer wie ik op 'e buorkerij fan buorman Jan Bouwhuis te finen. Doe't ik tolve jier waard, wurke ik al folop mei op dy pleats.” Gras werd aangestoken met het agrarische virus en droomde ervan ooit zelf boer te worden. Na de mavo rondde hij de middelbare en hogere landbouwschool af, waarna hij bij een melkveehouder aan het werk ging.

Een agrarisch bedrijf wordt veelal van vader op zoon overgedragen. Herman Gras realiseerde het zich terdege en wist dat de kans dat hij ooit een eigen boerderij zou runnen niet groot was. Hij ging als verkoper aan de slag bij Bosma Melktechniek, maar verkopen bleek niet zijn ding. Als zzp'er is hij nu veel aan de slag voor diverse boeren. ,,Ik wurkje dêr as is it myn eigen bedriuw.” Wellicht is het die instelling, die maakt dat veel mensen Gras wat gunnen. De 33 koeien in de stal, waarvan 20 gemolken worden, komen bijvoorbeeld van de maatschappen Schaap uit Tirns en Van der Zijpp uit Terkaple, de bedrijven waar de Sint Nykster veel aan de slag is. Ook de melkstal en andere apparatuur werd aangeboden door kennis Obe Mous uit Bakhuizen, die zelfs heeft mee geholpen de melkstal te installeren.

Het proces voor het nieuwe melkveebedrijf werd drie jaar geleden definitief in gang gezet. Gras en zijn vrouw stapten met Zonderland in de maatschap en wonen inmiddels met hun zonen Hessel en Rudie op de boerderij. Zonderland en zijn vriendin Bettie Bouma weken uit naar Sint Nyk. Voor de nieuwe ligboxenstal maakte bouwkundig bureau Haverkamp uit Sint Nicolaasga verschillende ontwerpen. Uiteindelijk is er voor gekozen om op de oude fundering nieuw te bouwen. De nieuwe stal bevat ruimte voor zeventig grootvee eenheden. Op den duur kunnen ook de negen paardenboxen worden vervangen door dertig ligplekken, zodat er totaal honderd koeien kunnen worden gemolken.

Omdat de melkrechten van het oude bedrijf waren verjaard, moest nog gezocht worden naar een fabriek die de melk van het nieuwe bedrijf wilde afnemen. ,,We hawwe in hiel soad fabriken oanskreaun en steane op harren wachtlisten, mar oant op'e dei fan hjoed ha wy noch fan net ien wat heard.” Uiteindelijk heeft de maatschap er voor gekozen om de melk aan FrieslandCampina te leveren. Het doel is om de komende drie jaar met de huidige koppel koeien jaarlijks tweehonderdduizend liter melk te leveren. Daarna kan de productie worden opgevoerd.

,,De earste trije jier sille we gjin gekke dingen dwaan”, verklaart Sjoerd Zonderland, ,,We besykje wol plannen meitsje foar letter. Bygelyks hoe't we de oername regelje. Tsjin dy tiid hat Herman syn wurk as ZZP'er ôfboud en sil hy mear en mear op de pleats wurkje. Binne der dan mear kei nedich dan kin dat in deselfde stâl. De hynders kinne we sa nei de skuorre ferhúzje. Wol sille we lân bykeapje of -hiere moatte. Of we moatte de dong ôffieren gean.” Herman Gras knikt. ,,Mar ik bin no al sa bliid dat my dream wierhied wurden is. Ik bin gewoon boer”, zegt hij vervuld met trots.

(Foto's: De Zakenman)